Cukrzyca jest chorobą, która cechuje się patologicznym wzrostem poziomu glukozy we krwi (hiperglikemią), spowodowaną brakiem insuliny lub opornością organizmu na działanie tego hormonu. Wyróżniamy kilka typów cukrzycy najważniejsze to cukrzyca typu 1 – tak zwana insulinozależna, cukrzyca typu 2- insulino niezależna oraz cukrzyca ciążowa. Przewlekle podwyższony poziom glukozy we krwi prowadzi do przewlekłych powikłań cukrzycy takich jak: przewlekła cukrzycowa choroba nerek, uszkodzenie wzroku, nerwów, choroby serca.
Cukrzyca typu 2 jest chorobą cywilizacyjną, z roku na rok przybywa nowych chorych już teraz u 1,5 milionów Polaków wykryto cukrzycę a szacuje się że chorych jest dwa razy więcej. Choroba częściowo uwarunkowana jest genetycznie ale główną przyczyną występowania cukrzycy są uwarunkowania środowiskowe. Na cukrzycę tego typu pracujemy przez całe życie. Nadwaga, niezdrowa dieta, brak ruchu to główne przyczyny zachorowań. W ostatnich latach zauważono, iż jednym z najważniejszych czynników predysponujących do cukrzycy jest nadmierna ilość tkanki tłuszczowej w stosunku do małej ilości tkanki mięśniowej.
Cukrzyca typu 2 może dawać takie objawy jak wzmożone pragnienie, częstsze oddawanie moczu, częste infekcje dróg moczowych, osłabienie. Musimy obserwować swoje ciało, gdy wystąpi któryś z powyższych objawów warto jest zgłosić się do lekarza rodzinnego. Objawy te nie są charakterystyczne i mogą je powodować nie tylko za wysokie poziomy glukozy we krwi. Należy pamiętać, że cukrzyca szczególnie we wczesnej fazie nie daje objawów, dlatego jest tak ważne robienie okresowych badań profilaktycznych.
Badania przesiewowe w postaci oznaczania poziomu glukozy w surowicy powinny być oznaczane co 3 lata u każdego po 45 roku życia, a u niektórych ludzi, którzy posiadają co najmniej jeden z podanych czynników ryzyka takim jak: nadwaga i otyłość, mała aktywność fizyczna, występowanie cukrzycy w rodzinie, przebycie cukrzycy ciążowej, urodzenie dziecka o masie większej niż 4 kg czy występowanie w poprzednich badaniach nieprawidłowości glikemii, badania należy przeprowadzać co roku.
Warunkiem rozpoznania cukrzycy jest stwierdzenie w dwóch badaniach przeprowadzanych na czczo poziomu glukozy powyżej 125mg/dl, lub stwierdzenie w tak zwanym przygodnym badaniu poziomu cukru powyżej 200mg/dl, ale temu nieprawidłowemu badaniu muszą towarzyszyć objawy cukrzycy. Stwierdzenie poziomu glukozy w granicach 100 – 125 mg/dl nazywamy nieprawidłową glikemią na czczo. Stwierdzenie nieprawidłowej glikemii na czczo jest wskazaniem do wykonania doustnego testu tolerancji glukozy OGTT. Stwierdzenie podczas tego badania w drugiej godzinie, poziomu glukozy powyżej 200mg/dl uprawnia do rozpoznania cukrzycy.
Cukrzyca nie jest wyrokiem, należy być w stałym kontakcie z lekarzem prowadzącym oraz przestrzegać zaleceń lekarskich, a umożliwi nam to długie życie. Jednym z najważniejszym elementów terapeutycznych jest zrozumienie istoty tej choroby przez pacjenta, co umożliwi prawidłową kontrolę choroby i jej leczenie. Jednym z najważniejszych elementów terapeutycznych jest dieta i wysiłek fizyczny. We wczesnej fazie choroby leczenie może być prowadzone lekami doustnymi. W późniejszym czasie złotym standardem jest insulina. Rozpoznanie cukrzycy jest domeną lekarzy rodzinnych, jednakże ustawienie i kontra leczenie powinno być prowadzone przez diabetologa.
Głównym celem prawidłowej kontroli cukrzycy jest zapobieganie zarówno tak zwanym ostrym jak i późnym powikłaniom cukrzycy. Cukrzyca jest chorobą, która w początkowym okresie nie daje objawów a w tym okresie zachodzą uszkodzenia narządów. Dlatego tak ważne są badania przesiewowe, bo tylko wczesne wykrycie choroby i wczesne włączenie leczenia zapobiega kalectwu.
Lek. med. Igor Symonowicz
